Verbindend projectleiderschap
Succesvol projectmanagement begint bij verbindend projectleiderschap. En verbindend projectleiderschap begint, hoe kan het ook anders, bij goede leiders. Om die reden investeren we bij DHM voortdurend in de ontwikkeling van onze mensen én onze werkwijzen. Daarbij besteden we niet alleen aandacht aan (vernieuwende) projectmanagementmethodes, maar ook aan het verbeteren van onze leiderschapskwaliteiten. Dat helpt in de eerste plaats om projecten succesvol te managen - en daarmee op een efficiënte manier tot een goed einde te brengen. Minstens zo belangrijk is dat we dankzij ons lerend vermogen met een open blik naar ons werkveld kijken en buiten de kaders kunnen en durven denken. Onlangs gaven we al een inkijkje in onze verfrissende aanpak van projecten. Zo kijken we met behulp van positief projectmanagement vanuit kansen en mogelijkheden naar infrastructurele vraagstukken. Ook pionieren we in pilotprojecten met vernieuwende concepten, waarbij we ons vermogen om verbindingen te leggen - tussen sectoren, projecten en mensen - ten volste benutten. Binnen de projecten die we doen, weten onze projectleiders bovendien om te gaan met veranderende omstandigheden en vernieuwende technieken. Een voorbeeld daarvan is het project dat Pieter de Jager leidt in opdracht van onze gewaardeerde opdrachtgever A.Hak, met als eindklant Liander.

Begin bij het begin 
Sinds eind 2019 zijn we vanuit DHM betrokken bij de aanleg van de nieuwe 20 kV-verbinding (hoogspanningsnet in gewone-mensen-taal) van tien kilometer tussen Hazerswoude-Dorp en Alphen aan den Rijn. Door de steeds groter wordende vraag naar een duurzaam leven, investeert Nederland steeds meer in zonne-energie. Bedrijven schakelen over, maar ook particulieren investeren in zonnepanelen. Bovendien breidt het International Trade Center in Hazerswoude Dorp uit én worden er binnen nu en drie jaar 400 all electric woningen in de omgeving gebouwd. Dat zorgt voor diverse knelpunten in het huidige elektriciteitsnet, waardoor Liander het gewenste vermogen niet kan leveren aan haar klanten. Met de nieuwe verbinding kan Liander de opgewekte zonne-energie, van zonneparken die nu ‘in de wacht’ staan, omzetten naar stroom voor duizenden huishoudens en bedrijven. De werkzaamheden vinden plaats in een drukke omgeving in Nederland, wat het project een uitdagend kaliber geeft. Ondanks de moeilijkheidsgraad besloot opdrachtgever Liander toch dat ze niet alleen de uitvoering, maar ook de ontwerpfase wilden uitbesteden. Dat betekent dat ze ook de aanvraag van vergunningen, het zakelijk recht en coördinatie met de omgeving aan de opdrachtnemer uitbesteedden. Een zogeheten Design & Construct contract is voor veel partijen in onze sector al gemeengoed. Toch was het voor Liander de eerste keer dat ze, voor de aanleg van een grote, nieuwe verbinding, volgens dit principe gingen werken. Een spannende, maar logische stap. Design & Construct contracten sluiten goed aan op de nieuwe strategie van Liander. Binnen deze strategie willen ze, als gevolg van de energietransitie, tijdig de benodigde versterkingen in het energienet realiseren.

Voor A.Hak was het niet de eerste keer dat ze een D&C-opdracht aannamen, alhoewel het ook voor hen nog lang geen gemeengoed was. In hun zoektocht naar een geschikte projectleider, kwamen ze uit bij DHM. DHM bleek alle skills in huis te hebben waar het project om vroeg: ervaring met D&C-contracten, kennis van de sector en de juiste leiderschapskwaliteiten om het complexe project in goede banen te leiden. Wat we toen nog niet wisten, was dat er een pandemie op de loer lag. De onzekerheden waar de hele wereld mee te maken kreeg, hadden logischerwijs ook hun uitwerking op dit project en zorgden voor continue veranderingen en onverwachte wendingen. 

Pionieren in de Benelux met Watucab
Met grote onzekerheden een uitdagend project leiden; ga er maar aan staan. Zoals gezegd deinzen onze projectleiders niet terug voor veranderende omstandigheden en nieuwe technieken. A.Hak was al een aantal jaar bezig met de toepassing van de zogeheten Watucab techniek. Pieter zag al snel dat een gedeelte van dit project zich hier uitstekend voor leende. Bij deze techniek brengt de aannemer per uitgegraven stuk, mantelbuizen aan in de grond. De buizen worden aan elkaar gekoppeld, waardoor er uiteindelijk één lange buis ontstaat. Vervolgens rolt er een haspel met kabels voor, die aan de voorkant zijn voorzien van een soort plug. Zodra de kabel in de mantelbuis is aangebracht, duwen we deze met behulp van waterdruk door de buis heen. Het voordeel van deze aanpak is dat we telkens slechts een deel van het traject hoeven open te breken. Hierdoor kan het uitvoeringsteam ononderbroken doorwerken en ondervindt het openbare leven minimale hinder van de werkzaamheden. Bovendien stelt de techniek het projectteam in staat om met gemak drie kabels per dag aan te brengen.

Draagvlak voor nieuwe technieken 
Hoewel men in het buitenland al ervaring had met Watucab, zou het de eerste keer zijn dat de methode in de Benelux werd gebruikt. Een nieuwe techniek toepassen binnen een project dat om tal van redenen ambitieus is, vraagt niet alleen om lef, maar ook om leiderschap van de betrokken projectmanager. Je kunt je voorstellen dat deze innovatie in het begin met argusogen werd bekeken. “Is het betrouwbaar? Beschadigen de kabels niet? En hoe verzekeren we onszelf ervan dat we in een later stadium niet te maken krijgen met storingen en de boel weer moeten openbreken?” Om zichzelf te overtuigen én om de eisen, belangen, houdbaarheid en uitvoerbaarheid inzichtelijk te maken, startte Pieter met een onderzoek. De uitkomsten van het onderzoek beschreef hij in een trade-off matrix. Kosten, baten, doorlooptijd, risico’s én kansen: alles werd tegen elkaar afgewogen. Maar met een gedegen plan alleen kom je er niet. Als je wilt dat een project slaagt, is het minstens zo belangrijk om de betrokken projectleden en partijen mee te nemen in keuzes en afwegingen. Pieter vertelt: “Vernieuwen begint altijd bij jezelf. Als verantwoordelijk projectmanager moet je eerst jezelf overtuigen door er echt in te duiken, zonder jezelf te verliezen in alle details. Pas als ik er voor de volle 100% achter sta, kan ik het plan overtuigend bij mijn collega’s en opdrachtgevers introduceren. Om vervolgens samen met hen de voors en tegens af te wegen. Een project slaagt alleen als je mensen meeneemt. Dat houdt voor mij in: informeren over de afwegingen, uitleggen hoe we als team keuzes maken en de belangrijkste stakeholders betrekken bij belangrijke keuzemomenten.” Uiteindelijk kwam het projectteam met behulp van de zogeheten trade-off matrices tot gefundeerde keuzes. 

Voorbereiding versus flexibiliteit
Hoe grondig je voorbereiding ook is; het biedt helaas geen garantie voor een vlekkeloos verloop. Zo is het een behoorlijke uitdaging om de voortgang van een project te waarborgen als de wereld in de ban is van een pandemie. Pieter: “Voor de uitvoer van dit project hadden we specialisten uit Engeland ingeschakeld, die ervaring hadden in het aanbrengen van de kabels volgens een speciale ploegtechniek. Waar we vooraf dachten dat de toepassing van deze innovatieve techniek onze spannendste uitdaging zou zijn, zorgde het op Nederlandse bodem krijgen van onze buitenlandse collega’s achteraf voor verreweg de meeste hoofdbrekens.” In dergelijke situaties is het belangrijk om het hoofd koel te houden en te focussen op alternatieve mogelijkheden. “Natuurlijk is het super vervelend als dingen anders gaan dan van tevoren bedacht. Het mooiste is als een plan verloopt zoals je van tevoren voor ogen had. Maar projectleiderschap vraagt ook om flexibiliteit en aanpassingsvermogen”, stelt Pieter. Niet blijven hangen in onmogelijkheden en de aandacht richten op dat wat mis gaat, maar kijken naar wat wél mogelijk is. Een andere belangrijke voorwaarde voor succes? Pieter vertelt: “We zijn mensen en dus maken we allemaal wel eens fouten. De fouten, twijfels en wrijving binnen een project maken we bespreekbaar. Voor mij als projectleider betekent dit dat ik een veilige omgeving moet creëren waarin projectleden de ruimte voelen om dit te doen. Binnen de projecten die ik leid, streef ik naar een cultuur waarin het normaal is om verantwoordelijkheid te nemen en waarin we elkaar aanspreken op gedrag. Door samen over problemen na te denken en te kijken naar wat wél kan, kom je sneller tot een oplossing. Bovendien benoemen we niet alleen de verbeterpunten, maar kijken we ook naar wat goed gaat en vieren we onze successen. Door projecten vanuit verbinding, vernieuwing en positiviteit te leiden, realiseren we oplossingen met resultaat.”